Elke tuin is anders. De ene heeft zandgrond die snel uitdroogt, de ander zware klei waar het water blijft staan na een bui. Toch willen we allemaal hetzelfde: een tuin die mooi blijft, ook als het weken niet regent of juist met bakken uit de lucht komt.
Een goed doordacht tuinontwerp houdt rekening met de bodem, de hoeveelheid zon en regen, en hoe water zich door de tuin beweegt. Wie een tuin inricht volgens een klimaatbestendig ontwerp merkt al snel dat planten beter aanslaan en minder onderhoud vragen.
De keuze van je planten speelt daarin een grote rol. Sommige soorten houden van zon en droge voeten, andere floreren juist op vochtige plekken. Als je weet wat jouw bodemtype is en planten kiest die daarbij passen, hoef je minder water te geven, blijft de grond gezonder en is je tuin beter bestand tegen extreme weersomstandigheden.
Planten per bodemtype
De juiste plant op de juiste plek is misschien wel het geheim van een sterke, klimaatbestendige tuin. Elke bodem heeft zijn eigen karakter. Als je planten kiest die daarbij passen, hoef je minder water te geven, groeit alles gezonder én blijft je tuin mooier in droge én natte periodes.
Zandgrond
Zandgrond vind je vooral in delen van Brabant, Limburg, Gelderland, Drenthe en op de Veluwe. Het voordeel is dat het water goed wegloopt. Het nadeel: het droogt ook snel uit. Planten die diep wortelen of grijs, behaard blad hebben, doen het hier goed.
Goede keuzes voor zandgrond:
- Lavendel (Lavandula angustifolia)
- Salie (Salvia nemorosa)
- Zonnehoed (Echinacea purpurea)
- Duizendblad (Achillea millefolium)
- Vetkruid (Sedum spectabile)
- Kattenkruid (Nepeta faassenii)
- Grassen zoals blauw schapengras (Festuca glauca) of lampenpoetsergras (Pennisetum alopecuroides)
Tip: Voeg jaarlijks compost toe om vocht beter vast te houden.
Kleigrond
Kleigrond komt veel voor in het westen en noorden van Nederland, en in rivierengebieden. Het is vruchtbare grond, maar zwaar en nat in de winter. In de zomer kan het keihard worden. Kies planten die goed tegen natte voeten kunnen, maar ook wat droogte verdragen.
Goede keuzes voor kleigrond:
- Hosta (Hosta sieboldiana)
- Kattenstaart (Lythrum salicaria)
- Asters (Aster novi-belgii)
- Rudbeckia (Rudbeckia fulgida)
- Daglelie (Hemerocallis)
- Lupine (Lupinus polyphyllus)
- Siergrassen zoals miscanthus (Miscanthus sinensis)
Tip: Werk met verhoogde borders of licht glooiende stukken, zodat regenwater beter weg kan lopen.
Veen- en humusgrond
Veenbodems vind je in delen van Noord-Holland, Friesland, Zuid-Holland en Utrecht. Ze houden veel vocht vast en zijn rijk aan organisch materiaal. Toch kan veengrond bij droogte sterk inklinken en uitdrogen.
Goede keuzes voor veengrond:
- Varens (Dryopteris filix-mas, Athyrium niponicum)
- Astilbe (Astilbe chinensis)
- Hortensia (Hydrangea arborescens of Hydrangea paniculata)
- Zegge (Carex pendula)
- Moerasvergeet-mij-nietje (Myosotis scorpioides)
- Gele lis (Iris pseudacorus)
Tip: Laat de bodem bedekt met planten of mulch, zodat hij niet uitdroogt.
Lichte leemgrond
Leem is de ideale middenweg tussen zand en klei. Het houdt water goed vast maar laat het ook weer los. Toch verschilt het per regio hoe vochtig de grond blijft.
Goede keuzes voor leemgrond:
- Vrouwenmantel (Alchemilla mollis)
- Ooievaarsbek (Geranium pratense)
- Herfstanemoon (Anemone hupehensis)
- Zonnehoed (Rudbeckia hirta)
- Kattenstaart (Lythrum salicaria)
- Siergras (Calamagrostis acutiflora ‘Karl Foerster’)
Tip: Gebruik compost om de structuur luchtig te houden.
Planten die goed tegen hitte kunnen
Als de temperatuur oploopt, is het fijn om planten te hebben die niet direct gaan hangen. Sommige soorten zijn echte zonaanbidders en kunnen tegen een stootje.
Zon- en hittebestendige planten:
- Lavendel (Lavandula angustifolia)
- Tijm (Thymus vulgaris)
- Rozemarijn (Rosmarinus officinalis)
- Ezelsoor (Stachys byzantina)
- Verbena bonariensis
- Duizendblad (Achillea filipendulina)
- Blauwe knoop (Knautia arvensis)
Deze planten houden van een zonnige plek met goed doorlatende grond.
Planten die helpen bij wateropvang
Sommige planten werken als natuurlijke spons: ze nemen veel water op en houden het vast in de bodem. Perfect voor plekken waar regenwater blijft staan.
Waterminnende planten:
- Moerasiris (Iris pseudacorus)
- Dotterbloem (Caltha palustris)
- Liesgras (Glyceria maxima)
- Moerasvergeet-mij-nietje (Myosotis scorpioides)
- Kalmoes (Acorus calamus)
- Valeriaan (Valeriana officinalis)
Combineer ze met wat hogere grassen of struiken voor een natuurlijke overgang van nat naar droog.
Planten die de tuin verkoelen
Sommige planten helpen actief de temperatuur in je tuin te verlagen. Ze verdampen water via hun bladeren en zorgen voor schaduw.
Verkoelende planten en bomen:
- Krentenboom (Amelanchier lamarckii)
- Meidoorn (Crataegus monogyna)
- Hazelaar (Corylus avellana)
- Vlinderstruik (Buddleja davidii)
- Hortensia (Hydrangea arborescens ‘Annabelle’)
- Kornoelje (Cornus alba)
Een combinatie van boom, struik en vaste planten zorgt voor verschillende lagen die samen voor verkoeling zorgen.
Planten die biodiversiteit versterken
Een klimaatbestendige tuin is pas echt compleet als hij leeft. Planten die insecten en vogels aantrekken, maken je tuin gezonder én gezelliger.
Goede keuzes voor biodiversiteit:
- Wilde marjolein (Origanum vulgare)
- Beemdkroon (Knautia arvensis)
- Duizendblad (Achillea millefolium)
- Kattenkruid (Nepeta faassenii)
- Zonnehoed (Echinacea purpurea)
- Struikroos (Rosa rugosa)
- Vlinderstruik (Buddleja davidii)
- Klimop (Hedera helix) voor bijen, vogels en schuilplekken
Een sterke tuin begint bij de juiste planten
De juiste plantenkeuze maakt het verschil tussen een tuin die het zwaar heeft en een tuin die vanzelf in balans blijft. Door te kijken naar je bodem en te kiezen voor soorten die daarbij passen, werk je samen mét de natuur in plaats van ertegenin.
Of je nu tuiniert op zand, klei of veen: er zijn altijd planten die zich thuis voelen in jouw grond. Ze groeien beter, vragen minder water en helpen je tuin bestand te maken tegen hitte, droogte en zware regen. Zo ontstaat stap voor stap een plek die niet alleen mooi is, maar ook veerkrachtig, levendig en duurzaam — een tuin die met elk seizoen sterker wordt.
